Torpedo (kontra) – to rodzaj rowerowej piasty wolnobiegowej wyposażonej w mechanizm hamulcowy. Bywa również nazywane kontrą.
Historia Torpedo
Początkowo, gdy w rowerach napęd przeniesiono na tylne koło, przeniesienie napędu było stałe, tj. koło łańcuchowe (tylna zębatka) na stałe połączone jest z piastą tylnego koła (tzw. ostre koło). Było tak do czasu wynalezienia w latach 1900-1902 przez Anglików Sturmey’a i Archera wolnobiegu pozwalającego na swobodny obrót koła przy zatrzymanych, bądź obracanych do tyłu korbach. Rok później w 1903 roku niemiecki wynalazca Ernst Sachs zmodyfikował wolnobieg wyposażając go w system hamulcowy uruchamiany przez obrót korb do tyłu – torpedo. W późniejszych latach mechanizm torpedo wprowadzono także do piast wielobiegowych, które stosowane są do dziś i cieszą się dużą popularnością m.in. w rowerach miejskich.
Budowa i zasada działania Torpedo
Wolnobieg torpedo zintegrowany jest z ciernym hamulcem bębnowym. Jednym z istotniejszych elementów układu jest element nazywany zabierakiem umożliwiający na zmianę między trzema stanami pracy torpeda:
- Ruch do przodu – koło zębate obraca się do przodu, a moment obrotowy przenoszony na zabierak w skutek rozpychania przez niego walców dotykających korpusu piasty przenoszony jest na koło roweru.
- Swobodny obrót koła do przodu – nieruchome koło zębate nie powoduje ruchu zabieraka, który nie rozpycha walców dotykających korpusu piasty.
- Hamowanie – koło zębate przenosi moment obrotowy skierowany w stronę przeciwną do kierunku jazdy, co powoduje uruchamianie przez zabierak układu hamującego, w którym walec cierny trze o wewnętrzną powierzchnię piasty.